[ Pobierz całość w formacie PDF ]
górnego poziomu. Ponadto fragmenty takich tuneli biegną nad tunelami
A i B oraz nad tunelem D przy zalanej hali, gdzie dodatkowo górne
korytarze C i D łączy poprzeczny chodnik. Wymiary korytarzy górnego
poziomu są o wiele większe od korytarzy poziomu dolnego. Przeważnie
ich szerokość waha się od 4 do 5 m. Tak więc, aby uzyskać wymiary
dużej hali, nie wystarczyłoby wyburzenie stropu między tymi poziomami,
ale trzeba byłoby jeszcze poszerzać dolny tunel. Widzimy tutaj
podobieństwo tych tuneli do korytarzy o przekroju T z kompleksu
Osówka, gdzie podziemia są jakby o jeden stopień wyżej - mają już
wyburzony strop.
Z powierzchni dochodzi do podziemi szyb o głębokości 40 m i śred-
nicy 4 m. Jest w połowie zablokowany przez zator z gałęzi, liści i ziemi.
Długość korytarzy w kompleksie Włodarz wynosi 3 100 m, powierzchnia
10 710 m2, natomiast kubatura: 31 362 m3 poziomu dolnego i 10 625 m3
poziomu górnego, co razem daje 42 000 m .
Stan wyrobisk pod względem górniczym jest dobry, jedynie przy
wejściach istnieją obwały. Zagradzają one odpływ wodzie i są przeszkodą
w swobodnej penetracji podziemi.
Kompleks WÅ‚odarz - badania
W podziemiach kompleksu Włodarz nasze szczególne zainteresowanie
wzbudził (i wzbudza nadal) duży zawał na końcu hali, będącej
przedłużeniem sztolni nr 1. Warunki pracy w tym miejscu należą do
najcięższych w całym Riese". Dojście do zawału jest bardzo trudne i
wiedzie przez głęboką wodę i wielkie bloki skalne. Podjęliśmy jednak
wyzwanie.
Prace badawcze w tym miejscu przeprowadziliśmy w grudniu 1993
roku oraz w styczniu 1994 roku. Polegały na rozbijaniu wielkich bloków
skał (kilof, młot, przecinaki) i przerzucaniu rumoszu skalnego kilka
metrów za siebie. Po paru dniach udało się nam odsłonić kilka metrów
chodnika wychodzącego nieco poza obrys hali. Niestety, kończy się on
przodkiem. Dalsze prace przerwało pojawienie się w wykopie wody,
która przesiąka ze wspomnianego Jeziora Aabędziego".
Podczas rozkopywania zawału natrafiliśmy na sporo części sprzętu
budowlanego (kilofy, łopaty, świdry) oraz na duże ilości lasek donaritu
wraz z odcinkami lontów, a także na same lonty (nawet 2-3 metrowe
odcinki). Może to świadczyć o pośpiesznym zdetonowaniu ładunków w
tym odcinku podziemi. Wystające z zawału w jednym miejscu pogięte
szyny kolejki zdają się to potwierdzać. Obecnie prace w tym rejonie
możliwe będą chyba dopiero po osuszeniu podziemi, jednak aby tego
dokonać, trzeba będzie przekopać aż trzy zawały w sztolni nr 1. Blokują
one bowiem odpływ wody z kompleksu, zalewając" go do głębokości
1,7 m w rejonie wartowni. Bez osuszenia podziemi ciężko będzie
całkowicie spenetrować zawał i wyjaśnić tajemnicę Włodarza. Według
wszelkich znaków zawał ten kryje dostęp do dalszych, dużych partii
podziemi oraz sztolni nr 5 - największego mitu kompleksu Włodarz.
Mitu, którego od kilku lat usilnie poszukują wszyscy siedzący" w
temacie Gór Sowich.
Tak się złożyło, że jako jeden ze szczęśliwców miałem okazję widzieć
fotokopie oryginalnych planów sztolni nr 5 oraz tego, do czego ona
prowadzi. A prowadzi w bardzo ciekawe miejsca. Sztolnia ta dochodzi do
systemu podziemnych komór, w których ulokowany został ośrodek
badawczy, a dalej biegnie w kierunku serca Olbrzyma", do tzw.
Centrum". Cóż to takiego owo Centrum"? Jest to duży podziemny
kompleks ulokowany wewnątrz Góry Moszna który pełni rolę głównego
skrzyżowania w podziemnych Górach Sowich. Do niego schodzą się
wszystkie chodniki łączące podziemne kompleksy Możemy więc
stwierdzić, że odkrycie wejścia do Centrum" rozwiąże tajemnice
Olbrzyma". Tak, o ile oczywiście ktoś kiedyś zainwestuje odpowiednią
sumę pieniędzy, aby zlokalizować i odkopać wloty sztolni
(prawdopodobnie dwóch) prowadzące do Centrum" lub do zamasko-
wanego szybu, pełniącego w Centrum" rolę szybu windowego.
Wiadomo, że kompleksy podziemi wykuto na różnych poziomach i że
w szybie Centrum" chodniki do kompleksów także schodzą się na
różnych poziomach. Powstał zatem szyb z windami, które umożliwiają
przejście między kompleksami, np. z Włodarza (590 m n.p.m.) winda w
Centrum" zjedzie na 560 m n.p.m. i dalej już prosta droga do Rzeczki.
Wiadomo, iż wylot sztolni nr 5 znajduje się wyżej niż poziom znanych
sztolni Włodarza, ale o ile wyżej - tego dokładnie nie wiem. Podobnie też
nie znam odchylenia kierunku przebiegu względem sztolni nr 1. Wiem za
to, że posiada połączenie poprzez korytarz komunikacyjny i wąską
sztolnię odwadniającą ze znanymi nam podziemiami oraz że właśnie
dlatego podziemny Włodarz zalany jest dziś wodą. Niech o prawdziwości
tego, o czym piszę, świadczy fakt znalezienia kilka lat temu w sztolni nr 1
przez moich kolegów pewnej niepozornej blaszanej tabliczki. Ma ona
następujący napis: A II. Wyjaśniam, że jest to tabliczka z numerem
sztolni, a konkretnie z numerem wyjazdu z podziemi (A - Ausgang
(wyjazd) II). Obecnie nazywamy ten tunel sztolniÄ… nr 1, ale w
rzeczywistości był on tunelem nr 2 w kompleksie Włodarza. Tunelem nr
1 jest mityczna (choć tak naprawdę istniejąca) sztolnia nr 5. A na deser"
zamieszczam fragment planu podziemi, o których piszę
(patrz ryc. 39).
Kompleks Osówka - część naziemna
Kompleks Osówka jest najbardziej rozbudowanym spośród wszystkich
kompleksów w Górach Sowich. Odnosi się to zarówno do części
naziemnej jak i podziemnej.
Na część naziemną kompleksu Osówka składają się budowle w rejonie
podziemi, wzdłuż drogi Kolce-Walim oraz wiele innych pojedynczych
obiektów rozrzuconych po lesie w promieniu około 1 km od szczytu
góry.
Zanim poznamy zasadniczą część kompleksu, przyjrzyjmy się bliżej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]